M'ïxäwyä'ämpy yï ta tuu'un (23 tuki'iyï)

ja jääy tsanantëp këjxp
tejpx ja yïk tunk pätëp.
kejxp ja tejpx yïk kuwiiny jats ja jaay tsananji´iky
nawyen ujkëyëtëp yë jats ja wyët nayëte´en tëkatsy
pëtä´äktë

wën jumëjt yïk xëtuny yï äp
namay ja jääytsie miti yä jukyäjtëp ÿa näxwinyet, xiëtuntëp jë äp.
¿jatijts?
ja mëku´uktë yik jämiajtstëp miti të wyëntëkënyëtë.
ja pijy miti xiëëw tsempe´x ja tunp
jakapy, päjpk, mojk, wäxk, jëts jääk jë uts…

ja yï mäsë stiuny mäjë äp xëëw ja´akëjxp ku puts tijx säm jë xëëw, jats nayëte´n pä´äk xiuuky.
namay ja jäytsie yï tik tuntë.
muum yëny yaaktë jats nayëte´en muum mëj pyëjtë.
myë täxujk uk mäjk po´yï pyëtsëmtëjkënyëtë
ji pyuts jäjën mëët yï…

-yë´ yä mäsë ejtp ku jë xëëw, jotmay uk nuku jate´en janäjxën jujkyäjtën
-mayjëp nayëte´en yats ëyë. ëyëp yï tsäjps uk jë poop tojkx.
-wa´ yï mëët jyëktsyë jë mi´iky

*tsëëy yï mokwääy namay yï jääy yit uuktë
yikxon tik nëëtstë.
*jap yï myujxpëtsimy mä jë xë´ëxy
*ja jë puts jëts jë tsuunk, jate´en jë nyëjäjën yit tijx

yï tseen uky jëts nayëte´en yï tsen uupy
ejtp yë tyiuny, kämjotp, tëkjotp oyëmä.
jën yë yïk mëjëp, jä´äx yïk tëpyÏjkpy.
kuwänë yë tsyëkyë
jats ja jëën y´et. mëët ja kyipy jyëptëyëtsiékët.
namay jë jääy yï tiktuntë ejtp

yë kapy xiuxpëtë ja yï xiu´uxtë ku jë xëëw tsiunä´änyë
wën jepy jats ku jë misë tsiunyë ja yi xiu´uxtë tsaptëkakëm
tsimy ëypyë ja kapy miti yïk taxuxp
nayëte´en tajaty tsëky jëts tsujkonë xiu´uxtët.

Ja pijyty nukï tsuj ja t'ejxtï, ku ja xËëw ja pyatsyïtï puts pijy ja xyëëw.

käjp xëëw

olla de barro con mecate